از زمان پیدایش فناوری بیت کوین و تکنولوژی منحصر به فرد بلاک چین، پروژه های بسیار کاربردی و جالبی در این عرصه به وجود آمد که یکی از آن ها بازارساز خودکار یا به اختصار AMM، می باشد. بازار ساز خودکار یا (Automated market maker)، بخشی از اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) به شمار می رود که دیدگاه جدیدی را به سرمایه گذاران و معامله گران اعطا می کند. بازار سازان خودکار به جای ارائه بازار سنتی خریداران و فروشندگان، امکان داد و ستد دارایی های دیجیتال را به روشی بدون مجوز و خودکار با استفاده از استخرهای نقدینگی می دهند. اگر شما نیز در مورد AMM ها کنجکاو هستید و می خواهید بدانید که چگونه می توان به وسیله آن ها سرمایه گذاری بهتری داشته باشید، با ما تا پایان این مقاله همراه باشید.

 

بازارساز خودکار چیست؟

بازارساز خودکار چیست

پیش از هر چیزی باید بگوییم سازندگان بازار خودکار(AMM)، یک پیشرفت جدید و هیجان انگیز در صنعت مالی غیرمتمرکز هستند. بازارساز خودکار ابزاری است که برای تامین نقدینگی در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و تعیین قیمت برای معامله رمز ارز ها در صرافی های غیر متمرکز استفاده می‌ شود. درواقع این پروتکل را می توان همانند رباتی تصور کرد که با بهره مندی از استخر های نقدینگی، تجارتی خودکار را به معامله گران ارائه می دهد. در این فرآیند استخرهای نقدینگی به عنوان جایگزینی برای بازارهای سنتی خریدار و فروشنده مورد استفاده قرار گرفته و تجارتی آسان تر را به مشتریان خود ارائه می دهند. اگر بخواهیم بازارساز خودکار را به زبان ساده تر توضیح دهیم، فرآیندی است که در صرافی غیر متمرکزDEX)) مورد استفاده قرار می گیرد تا به واسطه یک فرمول ریاضی خاص، قیمت‌ گذاری دارایی ‌ها انجام شود. درواقع با استفاده از این پروتکل، قیمت گذاری دارایی های دیجیتالی در صرافی های غیر متمرکز به جای استفاده از یک دفتر سفارش مشخص مانند صرافی ‌های سنتی، از یک الگوریتم ریاضی استفاده می کند. فرمول AMM، در صرافی های گوناگون می تواند متفاوت باشد، اما نحوه کار این فرمول برای تمامی صرافی های غیر متمرکز مشابه عمل کرده و در نهایت به قیمت گذاری دارایی های دیجیتالی منجر می شود.

 

بازارساز خودکار چگونه کار می کند؟

بازارساز خودکار یکی از محبوب ترین پروتکل های DeFi، است که همیشه گزینه ای برای معامله در اختیار کاربران قرار می دهد. این نوع فرآیند کاملا سیستم سنتی خرید و فروش را نقض می کند و سیستمی غیر متمرکز تر را ارائه می دهد. به این شکل که شما برای تجارت با بازارساز خودکار نیاز به تریدر از سوی دیگر نداشته و تنها با قرارداد های هوشمند در ارتباط هستید. این قرارداد های هوشمند عضو اصلی اکوسیستم بازار ساز خودکار هستند و تمرکززدارایی در این پروتکل را محقق می سازند. درواقع شما برای عقد یک قرارداد در بازار ساز خودکار، نیازی به یک دفتر سفارشات نداشته و این امر کاملا به طور خودکار انجام می شود. بیایید برای واضح شدن این مسئله مثالی را در نظر بگیریم، در حالت عادی برای تجارت در بازار سنتی، نیاز به یک دفتر سفارشات مانند صرافی های متمرکز و طرفین خریدار است. اما برای خرید ارز دیجیتال در بازارساز خودکار و صرافی های غیر متمرکز نیازی به خریدار یا فروشنده نیست و شما می توانید از طریق قرارداد های هوشمند که از قبل برای این کار کدنویسی شده اند، اقدام به خرید ارز دیجیتال کنید. البته این فرآیندی است که در صرافی های غیر متمرکز مانند بایننس، کوین بیس، یونی سواپ و غیره به کار گرفته می شود و خود یک صرافی مجزا نیست. درواقع بازارساز خودکار مانند یک ربات تریدر کار می کند. از آنجاکه هیچ دفتر سفارشی برای این پروتکل وجود ندارد، هیچ سفارشی نیز در این نوع بازار وجود نداشته و قیمت رمز ارز ها توسط فرمول ریاضی تعیین می گردد. البته لازم به ذکر است با آنکه در بازار ساز خودکار نیازی به وجود طرف معامله نداریم، اما با این حال همچنان نیازمند کسی هستیم که بازارسازی کند. به این معنی که نقدینگی در قرارداد هوشمند باید توسط کاربرانی ارائه شود که آن‌ ها را تامین‌ کنندگان نقدینگی (LP) می ‌نامیم.

 

مفهوم استخر نقدینگی

استخر نقدینگی به فضایی اختصاصی گفته می شود که انبوهی از وجوه در آن ذخیره شده تا تریدر ها بتوانند از آن ها برای عقد معاملات خود استفاده کنند. اگر بخواهیم مثالی نزدیک به مفهوم استخر نقدینگی بیاوریم، همانند ذخایر بانکی هستند که برای گردش پول در جامعه و معامله مورد استفاده قرار می گیرند. این فضا را با نام های استخر نقدینگی و یا استخر لیکوییدی می شناسند که خود مردم نقش اصلی تامین نقدینگی را بازی کرده و به عنوان تامین کنندگان نقدینگی تعیین می شوند. همچنین به افرادی که وظیفه تامین کردن نقدینگی استخر های نقدینگی را دارند، LP گفته می شود. درواقع LP ها بازیگر اصلی استخر های نقدینگی هستند، این افراد در برابر افزایش نقدینگی و ارتقاء پروتکل، کارمزد دریافت می کنند. البته لازم به ذکر است نحوه دریافت کارمزد و مقدار آن بستگی به صرافی مورد نظر و استخر نقدینگی آن دارد. برای مثال در صرافی یونی سواپ تامین ‌کنندگان نقدینگی باید معادل دو توکن ( 50 درصد ETH و 50 درصد DAI ) به استخر ETH/DAI واریز کنند. 
اگر شخصی تمایل به بازارسازی در این نوع استخر ها داشته باشد، تنها کافیست کارمزد تعیین شده برای این کار از سوی صرافی مورد نظر را پرداخت کرده و به عنوان تامین کننده نقدینگی در استخر شروع به فعالیت کند.

 

نقش بازارساز خودکار در صرافی های غیر متمرکز

نقش بازارساز خودکار در صرافی های غیر متمرکز

همانطور که در قسمت های قبلی نیز ذکر شد، بازارساز های خودکار برای عملکرد صحیح نیاز به نقدینگی دارند. زیرا در صرافی های غیر متمرکز یک دفتر کل وجود نداشته و هیچ خریدار و فروشنده ای نیز وجود ندارد که مبادلات انجام شوند. در نتیجه چطور به سمر رساندن یک معامله امکان پذیر می شود؟ در واقع اینجاست که نقش استخر های نقدینگی مشخص می شود. درواقع AMM ها با ایجاد استخرهای نقدینگی گزینه جدیدی را در اختیار معامله گران قرار داده اند. این استخر ها ارائه دهندگان نقدینگی(LP) را تشویق می کنند تا دارایی های بیشتری را در استخر نقدینگی قرار دهند. هر چه تعداد دارایی های موجود در یک استخر بیشتر باشد، این امکان برای صرافی مورد نظر فراهم می شود تا از معاملات بزرگتری پشتیبانی کند. به همین ترتیب کاربران دیگر نیازی به تجارت بین خریداران وفروشندگان ندارند، بلکه کاری که کاربران انجام می دهند معامله در برابر استخر نقدینگی است. زمانی که کاربران در یک استخر نقدینگی مشارکت می‌ کنند، نقدینگی آن را افزایش می‌ دهند و معامله‌ گران را قادر می ‌سازد تا مبادلات بزرگ‌ تری را با قیمت بازار انجام دهند. همچنین باید گفت هرچه نقدینگی یک صرافی بالاتر باشد، به عنوان بهترین صرافی ارز دیجیتال انتخاب می شود. زیرا هرچه جذب نقدینگی در یک صرافی بیشتر باشد، امکان اسلیپج (Slipage) سفارشات با حجم بالا، کمتر می ‌شود. در نهایت می توان گفت هر چه نقدینگی استخر یک صرافی بیشتر باشد رابطه مستقیم در محبوبیت و کاربرد بهتر آن دارد.

 

ویژگی های بازارساز خودکار

اگر بخواهیم از مزیت های اصلی یک بازارساز خودکار بگوییم، تمرکززدارایی هر چه بیشتر و ایجاد تغییر در روش های سنتی برای خرید و فروش، از بحث های اصلی بازارساز خودکار می باشد. AMM، یک سیستم کارآمد برای تجارتی خودکار در اختیار معامله گران گذاشته و فرصتی برای معامله آسان تر به سرمایه گذاران اعطا کرده. درواقع این بازار با استفاده از سیستمی ساده تر، جایگزین بازار های سنتی شده و از محبوبیت زیادی میان معامله گران در سراسر جهان برخوردار شده است. همچنین اصلی ترین ویژگی صرافی های غیر متمرکز، یعنی قیمت گذاری رمز ارز ها توسط بازارسازخودکار صورت می گیرد. برای مثال تصور کنید می خواهید به خرید بیت کوین یا خرید ارز دیجیتال اتریوم بپردازید. در این صورت به صراحت می بینید که قیمت کوین مورد نظر ممکن است با اختلاف کمی در صرافی های غیرمتمرکز ارائه شود. این امر به استخر نقدینگی و بازارسازخودکار صرافی بر می گردد که هر بازارساز با ارائه فرمولی متفاوت، از روش متفاوتی برای تعیین قیمت برخوردار می باشد. البته بازارسازخودکار ویژگی های کاربردی دیگری را نیز شامل می شود که در ادامه آن ها را نام برده ایم.

 

ایجاد فرصت برای اقشار مختلف

همانطور که در قسمت های قبلی گفته شد، صرافی ها و استخر های نقدینگی ارتباط مستقیم با یکدیگر دارند. همچنین برای پشتیبانی یک صرافی از معاملات با حجم بالا، نیاز به نقدینگی زیاد استخر های لیکوییدی است. به همین دلیل استخر های نقدینگی فرصتی برای تمام افراد از سراسر جهان ایجاد می کنند تا از راه تامین کنندگی نقدینگی این استخر ها به کسب درآمد و در عین حال مشارکت در پروتکل بپردازند. در نتیجه می توان گفت بازار ساز های خودکار حتی به کاربران عادی نیز فرصتی برای انجام دادن کاری بزرگ داده و به ایجاد مشارکت میان افراد مختلف می پردازند.

 

ایجاد نقدینگی بالا

اگر شما بخواهید در حالت عادی یک معامله نرمال با صرافی های متمرکز داشته باشید، این نوع صرافی ها شامل محدودیت بوده و می توان گفت از نقدینگی کم تر برخوردار هستند. در صورتی که صرافی های غیر متمرکز به واسطه بازار ساز های خودکار، حجم عظیمی از نقدینگی را تولید می کنند. زیرا در این نوع تجارت، نقدینگی توسط هر فرد معمولی که تمایل به این کار را داشته باشد تعمین می شود. در نتیجه اشتیاق دریافت کارمزد و سادگی این کار باعث می شود افراد بیشتری تمایل به افزایش نقدینگی صرافی داشته باشند.

 

ارائه تجارت غیر متمرکز

برای آنکه شما بتوانید از خدمات یک صرافی متمرکز استفاده کنید، باید مدارک شناسیایی مورد نیاز را ارائه داده و مراحلی را برای این کار طی کنید که تحت نظارت دولت انجام می شود. اما برای مشارکت در بازارساز های خودکار نیازی به احراز هویت، ثبت نام و یا ارائه مدارک شناسایی نیست. بلکه هر کاربر می تواند به راحتی و به صورت کاملا غیر متمرکز در این نوع بازار مشارکت داشته و از خدمات بسیار آن استفاده کند.

 

آینده بازارساز های خودکار

بازار ساز خودکار

AMM ها که برای اولین بار در سال 2018 توسعه یافتند، اکنون از اصلی ترین بخش های اکوسیستم DeFi به شمار می روند. اما این پروتکل نیز مانند سایر فرآیند های تکنولوژی، در حال توسعه است و در آینده ابزار های خودکار بیشتری به استخر های نقدینگی بازارسازان خودکار اضافه می گردد. در واقع می توان گفت بازار ساز های خودکار، چیزی فراتر از ارائه نقدینگی بیشتر بین توکن ها هستند. بلکه این پروتکل به تقویت بازار و افزایش امنیت آن نیز کمک می کند. همچنین بازارسازهای خودکار برای تسهیل تراکنش ها به طور کارآمدتر بر فناوری قرارداد های هوشمند تکیه می کنند که تاکنون در این زمینه از موفقیت چشمگیری برخوردار بوده اند. 
با این تفاسیر مشهود است که در آینده، AMM ها پتانسیل دسترسی به سرمایه گذاران بیشتری را دارند. با این حال، برای رسیدن به این امر نوآوری باید سطح بالایی از امنیت و رشد را تضمین کند. همانطور که نظاره گر بازار هستید، فضای DeFi، هر روزه رو به رشد است و از آنجاکه AMM ها بخشی از توسعه فضای DeFi هستند، به سرعت در حال توسعه هستند و می توانند بخش اصلی پیشرفت آن باشند. به همین ترتیب می توان گفت بازارساز ها در آینده با ابزار های بیشتری به بازار بر می گردند و آینده روشنی برای آن ها دیده می شود.

 

سخن پایانی
بازارساز خودکار یا AMM، را می توان پروتکلی نامید که بازار های سنتی را تکمیل کرده و تجارتی بهتر و غیر متمرکز را ایجاد کرده است. در بازار های سنتی معامله گران نیاز به یک خریدار و فروشنده دارند، درحالی که در بازار های خودکار نیازی به طرف ترید وجود نداشته و معامله از طریق قرارداد های هوشمند به سمر می رسد. این امر باعث شده سرعت خرید و فروش بیشتر شده و معاملات به آسانی امکان پذیر باشند. به لطف این منبع جدید نقدینگی، صنعت مالی غیرمتمرکز توانسته است بسیار پیشرفته تر از قبل بتازد و فناوری جدیدی را به دنیا ارائه دهد. در نهایت باید بگوییم AMM ها فضای ویژه ای در DeFi هستند و به دلیل سهولت استفاده، قلمرو خود را بر جهان افزوده اند.