ارز دیجیتال بانک مرکزی شامل دسته ای از رمز ارزهاست که توسط بسیاری از کشورها راه اندازی شده و برخی دیگر قصد راه اندازی آن را دارند. رمز ارز یا توکن "نشان ریال" نام رمز ارز بانک مرکزی ایران است که توسط شبکه بلاک چین ققنوس و با همکاری بانک ملی راه اندازی شده است. این توکن به منظور انجام پرداخت های مالی سطح خرد در بستر بلاک چین کشور راه اندازی گردیده است.
قائم مقام شرکت ققنوس، محمد جواد صمدی راد، خبر رونمایی محصول جدید بانک ملی را اعلام کرد. راه اندازی این محصول با نام نشان ریال توسط کیف پول ققنوس صورت گرفته است. نشان ریال به عنوان نخستین گونه آزمایشی CBDC ایران، روی بستر شبکه ققنوس توسعه داده شده است.

نشان ریال اولین رمز ارز ریالی

چند ماه پیش بانک های تجاری با صدور مجوز از سوی بانک مرکزی، مجاز به عرضه محصولات جدید با همکاری شرکت های ارائه دهنده کیف پول شدند، در همین راستا، قائم مقام شبکه بلاک چین ایرانی تحت عنوان ققنوس، اعلام کرد که با همکاری بانک ملی اقدام به ارائه توکن نشان ریال کرده است. وی در این رابطه گفت: "به دلیل عدم ایجاد محدودیت فنی در دستورالعمل مذکور و وضع قوانین مشخص در حوزه رفتارهای اقتصادی و اجرایی، این نتیجه حاصل شد که با استفاده از ابزارهای شبکه ققنوس و با بهره مندی از فناوری دفتر کل توزیع شده در جهت پیاده سازی یک محصول که می تواند خدمات کیف پول را ارائه دهد، گامهایی برداریم."
 شرکت ققنوس در این راستا مذاکراتی را با بسیاری از بانکهای تجاری ایران انجام داده که در این میان بانک ملی به عنوان نخستین بانک به حوزه بلاکچین وارد شده تا بتواند با همکاری این شرکت عرضه توکن ملی با عنوان توکن ریال را کلید بزند. چندی پیش نیز خبری مبنی بر اینکه بانک مرکزی ارزهای دیجیتال را به رسمیت می شناسد، منتشر شد که این گام ها را می توان حاصل افزایش پذیرش عمومی رمز ارزها در ایران دانست.

کاربرد ارز دیجیتال نشان ریال

هدف از ایجاد این توکن استفاده از آن در انجام پرداخت های مالی در اقتصاد است. افراد با استفاده از این توکن می توانند در بستر فناوری بلاک چین اقدام به انجام تعاملات مالی خود نمایند. این رمز ارز در بستر شبکه ققنوس توسعه داده شده و از فناوری دفتر کل توزیع شده در آن استفاده شده است. 
محمد طهرانی که مدیریت توسعه کسب و کار شبکه ققنوس را بر عهده دارد، در رابطه با هدف ایجاد این توکن گفت: "در حال حاضر تقریبا کلیه پرداخت های خرد در کشور بوسیله سوییچ هی بانکی و واریز کارتی از طریق دستگاه های کارت خوان صورت می گیرند که در نتیجه آن فشار زیادی روی سوییچ های بانکی وارد می آید، همچنین نمی توان از طریق آنها به بسیاری از روش های پرداخت پیشرفته دسترسی داشت. به همین دلیل ایجاد نشان ریال در بستر پیشرفته شبکه بلاک چین ققنوس این امکان را فراهم می آورد که کاربران بتوانند پرداخت های خود را بدون اعمال هیچ گونه فشاری به شبکه بانکی کشور و سوییچ های آن انجام دهند. این سیستم همچنین امکان انجام پرداخت های دوسر آفلاین را هم فراهم می کند که علاقه مندان می توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به سپیدنامه نشان ریال مراجعه نمایند."

توکن نشان ریال بانک ملی ایران

ارزش توکن نشان ریال

توکن نشان ریال در زمره استیبل کوین ها دسته بندی شده و ارزش هر واحد آن معادل 1 میلیون تومان برآورد شده است. افراد می توانند با دانلود کیف پول ققنوس و خریداری توکن نشان ریال، با پرداخت کارمزد ناچیزی تراکنش های مالی خود را انجام کرده و یا از فروشگاههای حضوری یا اینترنتی اقدام به خرید کالا و خدمات مورد نیاز خود نمایند. توکن ریال دارای پشتوانه بوده و در ازای توزیع هر توکن آن، در بانک ملی یک میلیون تومان به عنوان پشتوانه این رمز ارز ذخیره سازی می شود.

توکن ریال نشان چگونه کار می کند؟

چگونگی کار و نحوه استفاده از توکن ریال توسط مدیران شبکه ققنوس به شرح زیر توضیح داده شده است: "کاربران می توانند در مواقع مورد نیاز، با شارژ حساب های خود از طریق درگاه های معتبر شاپرک و با استفاده از کیف پول ققنوس اقدام به انجام تراکنش های مورد نظر خود نمایند. چنانچه کاربری قصد فروش توکن ریال خود را داشته باشد، می تواند با خارج کردن این توکن از کیف پول ققنوس و ارائه شماره شبای خود، معادل ریالی این توکن را دریافت نماید. با طی این مراحل مبلغ ریالی به حساب بانکی شخص واریز خواهد شد.
صمدی در توضیح پشتوانه سازی این توکن گفت: "ما با استفاده از این پلتفرم، توکنی که در لحظه منتشر می شود معادل ریالی آن را ذخیره می کنیم و این فرایند می تواند توسط نهاد ناظر تضمین شود که میزان ریالی سپرده شده نزد بانک عامل با میزان توکنی که معادل ریالی آن در شبکه توزیع شده، برابر بوده و هیچ گونه خلق پولی در جریان نیست."

 ارز نشان ریال را می توان اولین CBDC ایران نامید

اینکه بتوان توکن ریال را که حاصل همکاری بانک ملی و شرکت ققنوس می باشد را یک ارز دیجیتال بانک مرکزی نامید یا نه؟ صمدی راد در ادامه به این موضوع اشاره کرده و می گوید: "می توان توکن نشان ریال را نوعی CBDC نامید، اما به این دلیل که سیاست گذاریها و توزیع CBDC در اختیار بانک مرکزی می باشد، نمی توانیم آن را ارز دیجیتال بانک مرکزی یا اصطلاحا رمز ارز CBDC بنامیم. اما به لحاظ فناوری ما این آمادگی را داریم که با استفاده از این ساختار و شرایط، به اعمال قانون گذاری و تعریف جدیدی از توکن در راستای ایجاد ارز دیجیتال CBDC بپردازیم. نشان ریال بیشتر شبیه به پایلوت یا شبه CBDC است که امکان تست این فناوری در ابعاد محدودتر و مطابق با ضوابط کیف پول را فراهم می آورد و باعث می شود مشکلات و مسائل احتمالی در این زمینه روشن شده و بررسی شوند.