امروزه ارزهای دیجیتال به یکی از مسائل پربحث تبدیل شده اند که چگونگی ارزیابی و بررسی آن ها از موارد بسیار مهم برای سرمایه گذاران جهت موفقیت در این حوزه است. بررسی ارزهای دیجیتال نیازمند آشنایی با مفهومی به نام توکنومیک است. توکنومیک از طریق مشوق ها و ابزارهای مرتبط با توکن ها به ایجاد وجه اقتصادی یک پروژه ارز دیجیتال کمک می کند. به بیان ساده تر، توکنومیک به ادغام بین توکن و اقتصاد اطلاق شده و به ارزش واقعی کوین‌ ها، توکن ها و پروژه های ارزهای دیجیتال در بازار ارزهای دیجیتال اشاره دارد. این اصطلاح با ویژگی‌ های یک توکن ارز دیجیتال مانند صدور، توزیع، عرضه، تقاضا و... مرتبط است. کلمه  Tokenomic، از دو واژه Economy  و token  تشکیل شده است که تقریبا معنی اقتصاد توکن را دارد. در این مقاله از تتر ایران، به پاسخ سوال توکنومیک چیست پرداخته و توضیحات تکمیلی و جامعی درباره توکنومیک داده می شود. 

توکنومیک چیست؟ هر آنچه باید در رابطه با آن بدانید

هر آنچه باید در رابطه با توکنومیک بدانید

بخش بزرگی از موفقیت یک پروژه رمزنگاری را می توان به توکنومیک  آن نسبت داد. اما دقیقاً توکنومیک چیست؟ Tokenomics اصطلاحی است که اقتصاد یک توکن را در بر می گیرد و عواملی را که بر استفاده و ارزش یک توکن تأثیر می ‌گذارند، از جمله ایجاد و توزیع توکن، عرضه و تقاضا، مکانیسم‌ های تشویقی و زمان ‌بندی سوزاندن توکن را توصیف می‌ کند. برای پروژه های رمزنگاری، توکنومیک هایی با طراحی مناسب و خوب برای موفقیت بسیار مهم هستند. ارزیابی توکنومیک پروژه پیش از تصمیم برای مشارکت برای سرمایه گذاران و ذینفعان ضروری است. توکنومیک که ترکیبی از "توکن" و "اقتصاد" است، یک جزء کلیدی از انجام تحقیقات بنیادی بر روی پروژه رمزنگاری است. جدای از نگاه به وایت پیپر، تیم موسس، نقشه راه و رشد جامعه، توکنومیک نیز برای ارزیابی چشم اندازهای آینده یک پروژه بلاک چینی امر بسیار مهمی است. Tokenomics مفهوم مهمی است که باید هنگام تصمیم گیری سرمایه گذاری در نظر گرفت زیرا در نهایت پروژه ای که دارای انگیزه های هوشمندانه و طراحی شده ای برای خرید و نگهداری توکن ها برای مدت طولانی است، نسبت به پروژه ای که چنین مولفه هایی در آن رعایت نشده است، عملکرد بهتری دارد. هنگام راه‌ اندازی یک پروژه، اعضای بنیان‌گذار و توسعه‌دهندگان برای جذب سرمایه‌گذاری و موفقیت پروژه، باید توکنومیک ارز دیجیتال بومی خود را به دقت در نظر بگیرند. پیش از انتشار یک ارز دیجیتال، توکنومیک آن اغلب در یک وایت پیپر مربوطه نشان داده می شود که سند مهمی است که توضیح می دهد ارز دیجیتال مورد نظر چه کاری انجام خواهد داد و همچنین نحوه عملکرد و فناوری زیربنایی آن به چه شکل است. از زمانی که بلاک چین شبکه بیت کوین در سال 2009 ایجاد شد، توکنومیک به طور قابل توجهی تکامل یافته و توسعه دهندگان مدل های مختلف توکنومیک را بررسی کرده اند. توکن‌ سازی دارایی‌ های متفاوتی مانند آثار هنری می ‌تواند نوآوری‌ های جدیدی از توکنومیک را در آینده ایجاد کنند. Tokenomics را می توان با سایر ابزارهای تحلیل بنیادی ترکیب کرد تا قضاوت و تحلیل آگاهانه ای در مورد چشم اندازهای آینده یک پروژه و قیمت توکن آن به دست آورد. در نهایت، به طور کلی می توان گفت که اقتصادی بودن یک توکن تأثیر عمده‌ ای بر نحوه استفاده از آن، ایجاد شبکه و اینکه آیا استفاده از این توکن با استقبال مواجه خواهد شد، می تواند داشته باشد.

ویژگی های اصلی توکنومیک

ویژگی های اصلی توکنومیک

توکنومیک یک ارز دیجیتال، مشوق هایی را تعیین می کند که سرمایه گذاران را تشویق به خرید و نگهداری یک سکه یا توکن خاص می کند. ارزهای دیجیتال هر کدام سیاست اقتصادی خاص خود را دارند. توکنومیک دو چیز را در مورد اقتصاد کریپتو تعیین می کند: مشوق هایی که نحوه توزیع توکن را مشخص می کنند و کاربرد توکن هایی که بر تقاضای آن تأثیر می گذارند. عرضه و تقاضا تأثیر زیادی بر قیمت دارد و پروژه ‌هایی که مشوق ‌های مناسب را دریافت می ‌کنند می‌ تواند ارزششان افزایش یابد. برخلاف ارزهای فیات، قوانین توکنومیک از طریق کد پیاده‌ سازی می ‌شوند و بسیار شفاف و قابل پیش‌بینی هستند که تغییر آن ها نیز دشوار است. بازدهی از دیگر ویژگی های توکنومیک است. پلتفرم های مالی غیرمتمرکز بازدهی بالایی را برای تشویق مردم به خرید و سهام دادن توکن ها ارائه می دهند. از دیگر ویژگی های توکنومیک، منابع محدود در مقابل منابع نامحدود است. توکنومیک، میزان حداکثری عرضه یک توکن را مشخص می کند. به عنوان مثال، توکنومیک بیت کوین حکم می کند که هرگز نمی توان بیش از 21 میلیون سکه استخراج کرد. در مقابل، اتریوم محدودیت حداکثری ندارد.
همان طور که گفته شد، تغییر توکنومیک دشوار است. به عنوان مثال می توان به بیت کوین و خرید بیت کوین اشاره کرد. مجموع عرضه بیت کوین از پیش برنامه ریزی شده و 21 میلیون سکه می باشد. روشی که بیت کوین به وسیله آن ایجاد شده و وارد گردش می شود، استخراج است. زمانی که یک بلاک هر 10 دقیقه یا بیشتر استخراج می شود، به ماینرها مقداری بیت کوین به عنوان پاداش داده می شود. از زمانی که اولین بلاک در شبکه بیت کوین ایجاد شد، پاداش بلوکی سه بار از 50 BTC به 25 BTC 12.5 ،BTC و 6.25 BTC در حال حاضر، کاهش یافته است. بر اساس این قوانین، با تقسیم تعداد کل دقیقه های سال بر 10 (زیرا هر 10 دقیقه یک بلاک استخراج می شود) و سپس ضرب در 6.25، به راحتی می توان میزان بیت کوینی که در سال 2022 استخراج می شود را محاسبه کرد. به این ترتیب، امکان پیش بینی تعداد بیت کوین های استخراج شده در هر سال نیز فراهم می شود که با توجه به آن تخمین زده می شود که آخرین بیت کوین تقریبا در سال 2140 استخراج خواهد شد. توکنومیک بیت کوین همچنین شامل طراحی کارمزد تراکنش ها نیز است که استخراج کننده ها هنگام تایید یک بلوک جدید دریافت می کنند. این کارمزد برای افزایش اندازه تراکنش و افزایش تراکم شبکه طراحی شده است و ماینرها را تشویق می ‌کند تا حتی با کاهش پاداش های بلوک، تراکنش ‌ها را اعتبارسنجی کنند. به طور خلاصه، توکنومیک بیت کوین ساده و مبتکرانه بوده و همه چیز در آن شفاف و قابل پیش بینی است.  

عناصر کلیدی Tokenomics

به عنوان یک اصطلاح فراگیر برای طیف گسترده ای از عوامل موثر بر ارزش یک ارز دیجیتال، "tokenomics" در درجه اول به ساختار اقتصادی یک ارز دیجیتال که توسط سازندگان آن طراحی شده است، اشاره دارد. در ادامه، عوامل مختلفی که بر توکنومیک تأثیر می گذارند و برخی از مهم ترین مولفه هایی که باید هنگام بررسی توکنومیک ارزهای دیجیتال در نظر گرفته شوند، آورده شده است.
Suply یا میزان عرضه توکن؛ عرضه و تقاضا از عوامل اصلی تاثیرگذار بر قیمت هر کالا یا خدمات هستند. کریپتو نیز از این قائده مستثنی نیست. چندین معیار مهم برای اندازه ‌گیری عرضه توکن وجود دارد. اولین مورد حداکثر عرضه نامیده می شود و به معنای حداکثر تعداد توکن های رمزگذاری شده برای یک ارز دیجیتال در طول عمر آن است. برای مثال، بیت کوین حداکثر 21 میلیون سکه دارد. سقف عرضه لایت کوین 84 میلیون سکه و BNB نیز 200 میلیون سکه است. برخی از توکن ها نیز وجود دارند که حداکثر عرضه ندارند. برای مثال، عرضه اتر شبکه اتریوم هر سال افزایش می یابد. استیبل کوین‌ هایی مانند USDT، USD Coin (USDC) و Binance USD (BUSD) نیز حداکثر عرضه را ندارند زیرا این سکه‌ ها براساس ذخایر پشتوانه سکه ‌ها صادر می ‌شوند و می توانند بدون محدودیت به رشد خود ادامه دهند. دوج کوین و پولکادات نیز دو ارز دیجیتال دیگر با عرضه بدون سقف هستند. مورد دوم، عرضه در گردش است که به تعداد توکن های در گردش اطلاق می شود. توکن ها را می توان ضرب کرد و سوزاند، یا به روش های دیگر قفل کرد که این کار بر روی قیمت توکن نیز تاثیر زیادی دارد.
Utility یا کاربردی بودن توکن؛ کاربردی بودن توکن به موارد استفاده از یک توکن اشاره دارد. کاربرد یک ارز دیجیتال مشخص می ‌کند که در آینده ارز مورد نظر با چه میزان تقاضا رو به ‌رو خواهد شد. به عنوان مثال، ابزار BNB شامل تامین انرژی زنجیره BNB، پرداخت هزینه تراکنش و بهره مندی از تخفیف کارمزد معاملاتی در زنجیره BNB و خدمت به عنوان توکن ابزار اجتماعی در اکوسیستم زنجیره BNB است. همچنین کاربران می توانند با به اشتراک گذاری BNB با دیگر محصولات مختلف موجود در اکوسیستم، به درآمد بیشتری دست یابند. علاوه بر این، توکن‌ های حاکمیتی به دارنده این امکان را می ‌دهند که در مورد تغییرات پروتکل توکن رای دهند. 
Burn یا سوزاندن؛ زمانی که  تعداد توکن‌ های که عرضه می شوند از یک میزان مشخص مقدار بیشتری داشته باشند، تعدادی از توکن‌ ها، به یک آدرس غیرقابل بازگشت ارسال می شوند که این امر Burn یا توکن سوزی نام دارد. توکن ‌سوزی در طول زمان، میزان عرضه توکن‌ ها را کاهش داده و منجر به ارزشمندی آن ها می شود. علاوه بر این، در کنترل تورم نیز نقش دارد. 
استخراج و استقرار؛ بلاک چین‌ هایی مانند بیت ‌کوین و اتریوم، توکن ‌هایی را به اعضا برای اعتبارسنجی تراکنش‌ ها پاداش می ‌دهند. این فرآیند به عنوان اثبات کار (PoW) شناخته می شود.  قدرت محاسباتی ماینرها آن ها را قادر می سازد تا بلوک های جدید را استخراج کرده و به بلاک چین اضافه کنند. بلاک چین های اثبات سهام (PoS) یک مدل شرط بندی برای اعتبار سنجی ها پیاده سازی کردند که به آن ها برای قفل کردن تعداد مشخصی سکه در قرارداد هوشمند پاداش می دهد.
بازدهی؛ این موضوع به دارندگان ارزهای دیجیتال اجازه می دهد تا توکن های بیشتری کسب کنند. می توان وجوه خود را از طریق قراردادهای هوشمند به هر کسی که نیاز به وام دارد قرض داد و یا سود را به صورت توکن به دست آورد.