اثبات مفهوم PoC چیست؟

اثبات مفهوم چیست؟ راه‌ اندازی و شروع یک کسب‌ و کار شخصی جدید مانند افتتاح یک شرکت، جدای از جنبه‌ های مختلفی که دارد از جهات دیگری نیز می‌ تواند کار دشواری باشد چرا که به دلیل ناآشنایی و ناآگاهی، امکان بی‌ اعتنایی ‌و عدم پذیرش آن از سوی مردم وجود دارد. بنابراین، برای موفقیت در کسب‌ و کار جدید، باید آگاهی ایجاد کرده و مردم را برای پذیرش و درک آن متقاعد کرد. برای پیاده سازی و جلو بردن ایده نیز عوامل مختلفی چون امور مالی، فناوری، مواد، زیرساخت ها و سرمایه‌ گذاران مرتبط نقش کلیدی و مهمی ایفا می‌ کنند. به این منظور، یک مفهوم مهم و اساسی مطرح می‌ شود که اثبات مفهوم یا به اختصار PoC نام دارد. حتی درخشان ترین و بهترین ایده‌ ها نیز نیاز به بررسی دارند و PoC یک راه حل عالی و ارزان برای آن است. در این مقاله از تتر ایران، می‌ توان اطلاعات بیشتری در مورد اینکه چرا یک PoC مستحق زمان و توجه است و اینکه چگونه می‌ تواند کمک کند پیش از آغاز به راه‌ اندازی یک پروژه در زمان و هزینه‌ ها صرفه جویی شود، کسب کرد.

اثبات مفهوم (PoC) چیست و چرا به آن نیاز داریم؟

اثبات مفهوم چیست؟ راه‌اندازی یک کسب‌وکار یا خدمات جدید می‌تواند یک جهش بزرگ باشد و نیازمند ایمان و باور است. در چنین شرایطی مفهومی تحت عنوان اثبات مفهوم یا Proof Of Concept (PoC)، می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید این موقعیت را به نحو احسنت کنترل کرده و  متوجه توانایی‌ها و همچنین عوامل مورد نیاز شوید. POC که برای استفاده در مراحل اولیه توسعه پروژه در نظر گرفته شده است، قابلیت اجرای ایده شما را آزمایش کرده و تعیین می‌کند که برای اجرای آن به چه چیزی نیاز دارید. اثبات مفهوم (POC یا PoC) که به عنوان اثبات اصل نیز شناخته می‌شود، تحقق یک روش یا ایده معین به منظور نشان دادن امکان سنجی آن یا نمایشی اصولی با هدف تأیید آن مفهوم یا نظریه است. این عمل با هدف آزمایش امکان‌سنجی مفاهیم و پیشنهادات تجاری برای حل مشکلات تجاری و تسریع اهداف نوآوری تجاری انجام می‌شود. اثبات ارزش (PoV) گاهی اوقات در کنار اثبات مفهوم به کار برده می‌شود و با تمرکز بیشتر بر روی نشان دادن موارد و ارزش استفاده، از مشتریان و مخاطبان متفاوت برخوردار بوده و معمولاً عمق کمتری نسبت به اثبات مفهوم دارد. اثبات مفهوم (PoC) ارائه مرحله اولیه است تا نشان دهد چیزی همانطور که در ابتدا در نظر گرفته شده است، عمل خواهد کرد و برای بررسی اینکه آیا یک ایده یا فناوری می‌تواند به نتیجه دلخواه برسد یا خیر استفاده می‌شود. به عبارت بهتر، مفهوم  POC اغلب اولین گام برای تأیید اینکه آیا یک ایده یا فناوری می‌تواند به نتیجه مطلوب برسد یا خیر به کار برده شده و به این ترتیب، برای موفقیت هر پروژه و سرمایه‌گذاری جدید، بسیار مهم است. اثبات مفهوم باید شامل توضیحی در مورد کاری که محصول، خدمات یا فرآیند پیشنهادی انجام داده و انتظار می رود انجام دهد، باشد. به طور معمول، اثبات مفهوم سند یا ارائه‌ای است که مخاطب را با کلیت ایده آشنا می‌کند، بازار هدف را تعریف می‌کند و یک نمای کلی از مراحل لازم برای ایجاد نسخه واقعی ارائه می‌دهد.

مزایای اثبات مفهوم

استارت‌آپ‌ها ایده‌ها و محصولات نوآورانه‌ای ارائه می‌کنند اما گاهی اوقات، زمان برای معرفی پروژه‌های جدید مناسب نبوده و یا به عبارت بهتر بازار آماده پذیرش آن نیست. در چنین شرایطی بهتر است دست نگه داشته و به جای عجله برای عرضه زودهنگام محصول و یا راه اندازی کسب و کار، در زمان و بودجه خود صرفه جویی کرده و به روش‌های مناسب برای موفقیت فکر کنید. چرا که در همان ابتدا، نمی‌توان با اطمینان گفت که محصول چقدر باید مقیاس پذیر باشد. اگر یک استارتاپ بر روی یک محصول در مقیاس بزرگ تمرکز کند، سرمایه‌گذاری در یک PoC ابتدا امنیت بیشتری را ارائه می‌کند و به جای سرمایه‌گذاری در یک پروژه نامشخص که مطمئناً زمان‌ بر و هزینه ‌بر خواهد بود، این مفهوم می‌تواند کمک کننده باشد. اثبات مفهوم بسیار ارزشمند است زیرا یک پروژه آزمایشی برای ارزیابی امکان سنجی طرح شما پیش از شروع کار است، دقیقا شبیه به یک نمونه یا تولید اولیه. POC تأیید می‌کند که مفاهیم و نظریه های اعمال شده در یک پروژه منجر به یک محصول نهایی موفق می‌شود. POC ها محصولات آماده و قابل تحویل تولید نمی‌کنند و موضوع اصلی که در نظر گرفته می‌شود امکان سنجی پروژه است. ایجاد یک اثبات مفهوم می‌تواند به صاحب محصول کمک کند تا مسائل فنی و لجستیکی بالقوه‌ای که ممکن است در موفقیت تداخل ایجاد کنند، شناسایی شوند. همچنین این فرصت را برای یک سازمان یا نهاد ایجاد می‌کند تا بازخورد داخلی را در مورد یک محصول یا خدمات مربوطه درخواست کند و فرصتی را برای ذینفعان فراهم می‌کند تا طراحی‌های انتخابی را در اوایل چرخه توسعه ارزیابی کنند. افراد یا تیمی که این فرآیند را طی می‌کنند، می‌توانند از یک اثبات موفق مفهوم برای متقاعد کردن ذینفعان، مدیران یا سرمایه‌گذاران استفاده کنند و ثابت کنند که این ایده ارزش دنبال کردن و توجهات بیشتر را دارد. در ادامه برخی از مزایای دیگر استفاده از POC در مراحل اولیه توسعه یک پروژه آورده شده است:
POC به سرمایه گذاران و تصمیم گیرندگان یک پروژه یا کسب و کار، داده‌های ارزشمندی ارائه می‌دهد تا تعیین کنند که آیا پروژه یا ایده محصول قابل اجرا است یا خیر و همچنین پروژه تا چه میزان برای مخاطب هدف ارزشمند می‌باشد.
POC به تیم‌های توسعه بازخوردهای مهم کاربران و اطلاعاتی مهم در مورد تقاضای بازار، مخاطبان هدف و مشکلات بحرانی احتمالی را ارائه می‌دهد.
اثبات مفهوم گام مهمی در فرآیند توسعه محصول یا یک پروژه است، چرا که پایه‌ و اساسی برای نمونه اولیه محصول و تولیدات آن می‌باشد.

مراحل نوشتن اثبات مفهوم

همانطور که در ابتدا نیز ذکر شد، اثبات مفهوم یک پروژه است و مانند هر پروژه دیگری، باید به وضوح تعریف شود. اگرچه هیچ روش استانداردی برای نوشتن اثبات مفهوم وجود ندارد، اما باید فرآیند POC در مراحل عملی تقسیم شود. در این بخش، مراحل کلی برای نوشتن یک سند اثبات مفهوم را به طور کامل بیان کرده‌ایم:
 1. معیارهای خود از موفقیت را تعریف کنید؛ برای داشتن اثبات دقیق از اندازه‌گیری‌ و امکان‌سنجی مفهومی، باید مجموعه‌ای از معیارها با عنوان معیارهای موفقیت داشته باشید. برای تعریف معیارهای موفقیت برای فرآیند POC خود، می‌توانید با مصاحبه با مشتریان و مخاطبان شروع کنید، زیرا این رضایت آن‌ها است که تعیین می‌کند آیا اثبات مفهوم موفقیت آمیز است یا خیر. بسیاری از صنایع، از جمله حوزه‌های نرم ‌افزار، سخت ‌افزار، دارو، تولید، علم و مهندسی و غیره از فرآیند اثبات مفهوم برای پیگیری ایده‌ها پیش از تأیید آنها برای سنجش بیشتر و در نهایت تولید در مقیاس کامل استفاده می‌کنند. معیارهای به وضوح تعریف شده برای موفقیت عبارتند از؛ مستنداتی برای چگونگی اثبات مفهوم، ارائه یک جزء ارزیابی و پیشنهادی برای چگونگی حرکت رو به جلو در صورت موفقیت POC.
2. تخمین مدت زمان و میزان تلاش؛ وقتی روی یک POC کار می‌کنید، اگرچه در واقع این یک پروژه است، اما پروژه نهایی نیست. به همین دلیل شما باید مدت زمان و میزان تلاشی که برای اثبات پروژه آزمایشی مفهومی انجام می‌شود را تخمین بزنید.
3. محدوده POC خود را تعریف کنید؛ محدوده POC در یک پروژه تعیین می‌کند که در پروژه آزمایشی POC مورد نظر دقیقا چه کاری انجام و اندازه گیری می‌شود. تعیین محدوده برای اثبات مفهوم، کلید رسیدن به نتایج دقیق است. حتی اگر ثابت شود که POC قابل اجرا است، اگر دامنه درست نباشد، این اثبات مفهوم بی‌ارزش است، چرا که پروژه به طور کامل ارزیابی نشده است.
 4. منابع خود را انتخاب کنید؛ اینکه چه نهاد و چه کسی را برای اجرای پروژه آزمایشی اثبات مفهوم انتخاب می‌کنید به اندازه فرآیند برنامه ریزی مهم و قابل توجه است. برای این کار باید مطمئن شوید که افراد و تیم انتخاب شده از مهارت‌های مناسب و لازم برای انجام این کار برخوردار هستند یا خیر.

نمونه‌هایی از کاربرد اثبات مفهوم در صنایع و حوزه‌های مختلف

اثبات مفهوم در توسعه نرم افزار؛  شرکتی که نرم‌ افزار‌های رایانه‌ای یا برنامه‌های تلفن همراه طراحی و تولید می‌کند، ممکن است اثبات مفهومی مبتنی بر شناسایی یک نیاز در بازار و پیشنهاد یک برنامه جدید برای رفع آن نیاز نیز ایجاد کند. در واقع POC در این زمینه شامل ارزیابی زمان مورد نیاز برای ساخت برنامه و اینکه آیا فناوری فعلی از اهداف نرم افزار پشتیبانی می‌کند یا خیر، می‌باشد.
اثبات مفهوم در توسعه دارویی؛ شرکت‌های داروسازی از اثبات مفهوم برای ارزیابی اینکه آیا داروهای جدید الزامات اثربخشی را به اندازه مناسب برآورده می‌کنند و همچنین می‌توانند به گونه‌ای تولید شوند که برای تولیدکننده سود آور باشند، استفاده می‌کنند.
اثبات مفهوم در تولید محصولات غذایی؛ اثبات مفهوم در تولید محصولات غذایی جدید ممکن است با نظرسنجی‌ از مصرف‌کنندگان شروع شود که در واقع علاقه به طعم و سبک غذایی پیشنهادی را می‌سنجد. در طول فرآیند اثبات مفهوم، اعضای تیم همچنین برای تامین مواد اولیه، نوع بسته بندی و تجهیزات تولید تحقیق می‌کنند تا از سودآوری محصولات غذایی در صف تولید اطمینان حاصل کنند.