وام آنی Flash Loan چیست؟ آشنایی با وام سریع در ارز دیجیتال

وام‌ های آنی اخیراً در فضای ارزهای دیجیتال خبرساز شده‌ اند. در حالی که وام‌ های آنی برای بهره‌ برداری از بسیاری از پروتکل‌ های آسیب پذیر DeFi پیاده سازی شده‌اند، به بسیاری از کاربران کمک کرده‌ اند تا از این طریق به سودآوری برسند. برخی از علاقه مندان به این روش حتی اظهار دارند که وام‌های آنی یکی از خلاقانه‌ترین فناوری‌های بلاکچین هستند. Flash Loan نوعی وام است که معامله‌گران رمزارزها ممکن است برای تسهیل خرید و فروش انواع مختلف ارز دیجیتال در صرافی‌ها از آن‌ استفاده کنند. معامله گران از قراردادهای هوشمند برای صدور وام‌ها و معاملاتی که آن‌ها را فعال می‌کنند، استفاده می‌کنند. در این راهنما از تتر ایران به معرفی بیشتر وام‌های آنی و موارد استفاده از آن‌ها می‌پردازیم.

وام آنی چیست؟

وام‌های آنی، وام‌های بدون وثیقه و بدون محدودیت هستند که در آن کاربر وجوهی را قرض می‌کند. اگر کاربری نتواند وام را قبل از تکمیل تراکنش بازپرداخت کند، یک قرارداد هوشمند تراکنش را لغو می‌کند و پول را به وام دهنده برمی‌گرداند. در واقع وام‌های فلش یا آنی نوعی وام دهی غیرمتمرکز یا بدون تضمین هستند که برخی از شبکه‌ها و پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند. وام‌های آنی از قراردادهای هوشمند یا توافق‌ نامه‌های دیجیتالی استفاده می‌کنند که در شبکه بلاکچین تثبیت شده‌اند.
همچنین، وام‌های آنی تمام مراحل تراکنش از وام گرفتن تا بازپرداخت را در یک تراکنش فوری و در هر زمانی که کاربران در حال معامله ارزهای دیجیتال هستند، انجام می‌دهند. فرایند وام‌های آنی از طریق آوه، یک پلتفرم وام دهی ساخته شده و فعال شده توسط اتریوم، آغاز شد. از دسامبر 2021، پلتفرم Aave بیش از 5 میلیارد دلار وام فوری صادر کرده بود که مبلغ برخی از آن‌ها بیش از صدها میلیون دلار بود.

وام های آنی (Flash Loan) چگونه کار می‌کنند؟

 اساساً، وام‌های آنی راهی آسان و کم خطر برای قرض گرفتن پول برای انجام معاملات سودآور در بازارهای رمزنگاری هستند. اگر معامله‌ای سودآور باشد، معامله‌گر 0.09% کارمزد بابت سود می‌پردازد و در غیر اینصورت وجوه به وام دهنده باز گردانده می‌شود.
دو نهاد اصلی در وام‌های فوری وجود دارد:
وام دهنده و وام گیرنده.

برای تعامل با وام دهنده، وام گیرندگان باید یک قرارداد هوشمند ایجاد کنند که شامل سه بخش است:

1. از وام دهندگان آنی مانند Aave ،dYdX و Uniswap، وام بگیرید.
2. تعامل با قراردادهای هوشمند برای سایر عملیات.
3. بازپرداخت وام‌.

این فرایند نیز خود شامل پنج مرحله است:

1. انتقال وام: ارائه دهنده وام آنی، دارایی‌های درخواستی را به وام گیرندگان منتقل می‌کند.
2. ارائه درخواست: کاربر عملیات از پیش طراحی شده را درخواست می کند.
3. عملیات را اجرا کنید: کاربر با قراردادهای هوشمند مختلف برای اجرای عملیات (آربیتراژ و غیره) با دارایی‌های قرض گرفته شده تعامل دارد.
4. بازپرداخت وام: پس از اتمام عملیات، کاربر دارایی‌ها را به ارائه دهندگان وام آنی بازپرداخت می‌کند.
5. بررسی وضعیت: در نهایت، ارائه دهندگان وام آنی موجودی خود را بررسی می‌کنند. اگر کاربر وجوه کافی را ارسال نکرده باشد، ارائه دهندگان بلافاصله تراکنش را معکوس خواهند کرد.

چرا وام‌های آنی ایجاد شدند؟

برای درک اینکه چرا وام‌های آنی ایجاد شدند، بهتر است نگاهی به سیستم‌های وام دهی موجود در امور مالی متمرکز و غیرمتمرکز بیندازیم.

• سیستم‌های وام‌دهی مالی متمرکز (CeFi):
  رایج ترین وام‌ها در امور مالی سنتی، وام‌های تضمین شده و وام‌های بدون وثیقه هستند. یک وام تضمین شده مستلزم آن است که وام گیرنده نوعی تضمین به نام وثیقه را برای بازپرداخت وام به وام دهنده ارائه دهد.
  وثیقه‌ها اغلب برای مبالغ بسیار بالا اعمال می‌شوند و در صورتی که وام گیرنده نتواند وام را بازپرداخت کند، به وام دهنده کمک می‌کند تا با فروش دارایی‌هایی که وام گیرنده به عنوان وثیقه داده است، ضرر خود را جبران کند.
  از سوی دیگر، وام بدون وثیقه، وامی است که در آن وام گیرنده مجبور نیست وثیقه‌ای برای قرض گرفتن وجوه ارائه کند. اگر وام گیرنده نسبت به بازپرداخت وام خود اقدام نکند، وام دهنده وثیقه را می‌فروشد تا پول وام خود را پس بگیرد. در هر دو مورد، وام گیرنده باید بهره وام را پرداخت کند. و در هر دو مورد، اگر وام گیرنده بازپرداختی انجام ندهد، وام دهنده باید بیشترین زیان را متحمل شود. 
• سیستم‌های وام دهی غیرمتمرکز مالی (DeFi):
  سیستم‌های وام دهی DeFi متفاوت از سیستم‌های متمرکز عمل می‌کنند. آن‌ها سرمایه سپرده گذاران را در یک استخر نقدینگی جمع می‌کنند تا وام‌های وثیقه ای برای وام گیرندگان ارائه دهند. مبلغ این وام‌ها بیش از مبلغ وثیقه است، به این معنی که وام گیرنده باید وثیقه‌ای را به صورت دارایی دیجیتال ارائه کند که ارزش آن بیشتر از دارایی‌های وام گرفته شده باشد. به عبارت دیگر، اگر ارزش وثیقه دیگر نتواند بدهی وام‌گیرنده را پوشش دهد، پلتفرم برای بازپرداخت بخشی از وام، وثیقه را با قیمتی پایین‌تر از ارزش واقعی آن می‌فروشد. این فرآیند در بازار ارزهای دیجیتال انحلال نامیده می‌شود.
• وام های آنی محدودیت‌های وام CeFi و DeFi را برطرف می‌کنند:
  وام های CeFi و DeFi نیز دارای معایبی هستند که وام های آنی آن را برطرف می‌کنند. در یک سیستم سنتی وام CeFi، باید ماه‌ها صبر کنید تا وام تأیید شود. اما به لطف قراردادهای هوشمند، وام‌های آنی بلافاصله پردازش و تایید می‌شوند. همچنین، اگر وام گیرنده نسبت به بازپرداخت وام اقدامی نکند و یا تاخیر داشته باشد، مسئولیت بدهی بر عهده وام دهنده است. با این حال، اگر وام گیرنده وام آنی خود را بازپرداخت نکند، قرارداد هوشمند معامله را لغو کرده و وجوه را به وام دهنده باز می‌گرداند. در واقع وام‌های آنی برخلاف وام‌های DeFi وام‌های بدون وثیقه هستند، فرایند وام دادن را آسان‌تر می‌کنند و به همه کاربران فرصت کسب درآمد می‌دهند.

رایج‌ترین موارد استفاده از وام‌های آنی

وام‌های فلش کاربردهای بسیار متنوعی دارند که از پرداخت بدهی‌ها تا کسب سود را شامل می‌شوند. اما برخی از رایج‌ترین موارد استفاده از وام‌های آنی شامل موارد زیر می‌شوند:

• آربیتراژ

 آربیتراژ استراتژی استفاده از اهرم تفاوت قیمت برای یک دارایی در بازارهای سرمایه گذاری مختلف برای کسب سود است. خریداران و معامله‌گران می‌توانند ارزهای دیجیتال را با قیمت‌های پایین بخرند و آن را از طریق صرافی‌های مختلف به فروش برسانند تا در نهایت دارایی‌های بیشتری کسب کنند. اگرچه این بهره برداری از قیمت مضر به نظر می‌رسد، اما به کارایی بهتر بازار کمک می‌کند. از آنجایی که معامله گران ارزهای دیجیتال بیشتر به دنبال سوء استفاده از اختلاف قیمت یکسان هستند، قیمت این دارایی‌ها در صرافی‌های مختلف یکسان شده و منجر به یکنواختی بازار کریپتو می‌شود.

• تجارت شستشو یا wash trading

مانند هر فناوری مالی دیگری، از وام های آنی نیز می‌توان برای کلاهبرداری از کاربران استفاده کرد. تجارت شستشو یکی از این موارد محسوب می‌شود.
تجارت شستشو فرآیند استفاده از گروهی از معاملات برای ایجاد توهم حجم معاملات بالاتر است که سرمایه ‌گذاران و سایر کاربران را در رابطه با قیمت دارایی‌های بازار به اشتباه وادار می‌کند. برخی از کشورها مانند آمریکا واش تریدینگ را ممنوع کرد‌ه‌اند، اما به دلیل فقدان نهادها و مقررات متمرکز، این رویه در بازار ارزهای دیجیتال دوباره احیا شده است. در حال حاضر نیز با ظهور بیشتر وام‌های آنی، تجارت شستشو بیشتر شده است زیرا معامله گران می‌توانند مقدار زیادی ارز دیجیتال را با دستکاری وضعیت بازار، به دست آورند.

حملات وام آنی چیست؟

 اگرچه وام‌های آنی DeFi از نظر محبوبیت و نقدینگی افزایش یافته است، اما هنوز کامل نیست و دارای معایبی هست. حدود 500 میلیون دلار دارایی در پلتفرم‌های DeFi بین سال‌های 2020 تا 2021 هک شد. از جمله رایج‌ترین حملاتی که باعث شد میلیون‌ها نفر از پروتکل‌ها پاک شوند، با استفاده از وام‌های آنی بود. اوراکل‌ها سرویس‌های شخص ثالثی هستند که به قراردادهای هوشمند اجازه می‌دهند داده‌ها را خارج از اکوسیستم خود دریافت کنند. دستکاری اوراکل، عمل دستکاری داده‌های قیمت دارایی برای خرید یا فروش بالاتر یا پایین‌تر از قیمت بازار در پلتفرم است.
در زیر به نحوه انجام این حمله با استفاده از وام آنی اشاره کرده‌ایم:

• مقادیر زیادی رمزارز A را از یک ارائه دهنده وام آنی قرض بگیرید.
• از یک DEX برای معامله توکن A با توکن B استفاده کنید (این کار باعث کاهش قیمت توکن A و افزایش قیمت توکن B خواهد شد.)
• از توکن B خریداری شده به عنوان وثیقه در پروتکل DeFi استفاده کنید که صرفاً به DEX به عنوان منبع قیمت وابسته است و از قیمت گذاری جعلی برای قرض گرفتن مقدار بیشتری از توکن A استفاده کنید.
• با استفاده از بخشی از توکن A قرض گرفته شده برای بازپرداخت کامل وام آنی اصلی و حفظ توکن های باقی مانده، از قیمت دست‌کاری شده پروتکل سود دریافت کنید.
• ارزش نشانه‌های A و B در DEX به قیمت واقعی بازار آربیتراژ می شود. اما پروتکل DeFi با یک موقعیت تحت وثیقه باقی مانده است، که مستقیماً به سایر کاربران مانند ارائه دهندگان استخر نقدینگی آسیب می‌رساند.
  برای مثال، در ماه می 2020، پروتکل زنجیره هوشمند بایننس، Pancake Bunny بیش از 7 میلیون توکن BUNNY و 114,000 BNB را در یک حمله وام آنی از دست داد. در نتیجه حمله، BUNNY ،96% سقوط کرد و پلتفرم بیش از 200 میلیون دلار ضرر کرد.

جمع بندی

وام‌های آنی یا flash loan دنیای مالی غیرمتمرکز را تحت تأثیر قرار داده است زیرا به کاربران اجازه می‌دهد در مدت زمان بسیار کوتاه دارایی‌های نامحدود بدون وثیقه را قرض کنند. بسیاری از علاقه مندان به ارزهای دیجیتال در حال حاضر از وام‌های آنی برای کسب سود و محافظت در برابر خطرات انحلال استفاده می‌کنند. اما برخی دیگر از افراد از وام‌های آنی برای مهندسی حملات به قراردادهای هوشمند و تخلیه وجوه آن‌ها استفاده می‌کنند. با این حال، اگر پلتفرم‌های DeFi منابع بیشتری را برای آزمایش کد خود صرف کنند، خطر این حملات ممکن است در آینده کاهش یابد.