قرارداد هوشمند چیست؟

قرارداد هوشمند چیست؟، قراردادهای دیجیتالی ذخیره شده در یک بلاک چین که در صورت رعایت شرایط و ضوابط از پیش تعیین شده، به صورت خودکار اجرا می شوند. قراردادهای هوشمند، جزء حیاتی بسیاری از پلتفرم‌ ها و برنامه ‌های کاربردی هستند که با استفاده از فناوری بلاکچین یا دفتر کل توزیع شده ساخته می‌شوند. در این مقاله تتر ایران، سایت جامع ارز های دیجیتال، به تعریف، پیشینه و کارکرد های قرارداد های هوشمند می پردازدیم. این معاملات به صورت غیر متمرکز بوده و فقط توسط دو فرد خریدار و فروشنده کنترل می شود. ساختار این پروتکل رایانه ای بسیار پیچیده است و از امنیت بالایی برخوردار است.

قرارداد هوشمند چیست؟

قرارداد های هوشمند برنامه هایی هستند که بر روی یک بلاکچین ذخیره و در صورت برآورده شدن شرایط از پیش تعیین شده اجرا می شوند. به شکلی کلی تر، قرارداد های هوشمند را می توان یک کد برنامه نویسی معرفی کرد که بر روی شبکه بلاکچینی اجرا می شوند. هدف اصلی اجرای این قرارداد ها، اجرای دستورات خاص داده شده توسط برنامه نویس به آن، هنگام رخ دادن برخی اتفاقات است. اصطلاح "قرارداد هوشمند" اولین بار حدود 20 سال پیش توسط یک دانشمند کامپیوتر و رمزنگار به نام نیک سابو که دانشجوی کارشناسی ارشد در دانشگاه واشنگتن بود، معرفی شد. قرارداد های هوشمند امروزه نیز منشأ خود را در قرارداد های ریکاردیان پیدا می کنند، مفهومی که در سال 1996 توسط ایان گریگ و گری هاولند به عنوان بخشی از کار آن ها بر روی سیستم پرداخت ریکاردو برای انتقال دارایی ها منتشر شد. گریگ قراردادهای ریکاردی را پلی بین قراردادهای متنی و کد می دانست که دارای پارامترهای مخصوصی بود. با انتشار اتریوم در سال 2015، نسل دوم فناوری بلاک چین آغاز شد، که مفاهیم و تکنیک های جدیدی را برای مدیریت دفتر کل توزیع شده معرفی کرد. یکی از این تکنیک ها شامل قراردادهای هوشمند بود که اتوماسیون را به کل شبکه بلاک چین وارد کرد. در مورد بلاک چین اتریوم، قراردادهای هوشمند بر روی ماشین مجازی اتریوم (EVM) اجرا می شوند و این پرداخت که از طریق ارز دیجیتال اتریوم انجام می شود، به عنوان «gas» شناخته می شود. هر چه قرارداد هوشمند پیچیده تر باشد، هزینه gas بیشتری برای اجرای قرارداد هوشمند باید پرداخت شود. بنابراین، گس یا سوخت در حال حاضر به عنوان یک دروازه مهم برای جلوگیری از غلبه بر EVM قرارداد های هوشمند بیش از حد پیچیده یا متعدد عمل می کند.
به گفته سابو قرارداد هوشمند با هدف ادغام تکنولوژی و عرصه فروش به وجود آمده است و طبق کدنویسی هایی که در این فرایند فروش دیجیتالی انجام شده است معاملات تنها طبق الگوریتم قرارداد مشخص شده پیش می رود. قراردادهای هوشمند همچنین پایه ای برای انتقال رمز ارز دیجیتال می باشند که در اصل نمایش دیجیتالی یک دارایی فیزیکی هستند.

قرارداد های هوشمند چگونه کار می کنند؟

قرارداد های هوشمند برنامه ها یا پروتکل های رایانه ای برای تراکنش های خودکار هستند که در یک بلاکچین ذخیره شده و در پاسخ به شرایط خاصی اجرا می شوند. به عبارت دیگر، قراردادهای هوشمند، اجرای توافق ها را به طور خودکار انجام می دهند تا همه شرکت کنندگان بتوانند در اسرع وقت بدون دخالت یک واسطه یا تأخیر زمانی، از نتیجه آن اطمینان حاصل کنند. قرارداد های هوشمند با پیروی از عبارات ساده ای که به صورت کد بر روی یک بلاک چین نوشته می شوند، کار می کنند. 
شبکه ای از رایانه ها زمانی که شرایط از پیش تعیین شده رخ داده و تأیید می شود، اقدامات لازم را انجام می دهد. برای ایجاد شرایط، شرکت کنندگان باید تعیین کنند که چگونه تراکنش ها و داده های آن ها در بلاکچین نمایش داده می شوند، بر روی قوانینی که بر آن تراکنش ها حاکم است توافق کنند، همه استثنا های ممکن را بررسی کنند و چهارچوبی برای حل و فصل اختلافات تعریف کنند. کد ها می توانند تنها مظهر توافق بین طرفین باشند و یا ممکن است مکمل یک قرارداد سنتی مبتنی بر متن باشند و مقررات خاصی را اجرا کنند، مانند انتقال وجوه از طرف A به طرف B. 
خود کد در چندین گره یک بلاک چین تکرار می شود، بنابراین از امنیت، ماندگاری و تغییر ناپذیری که یک بلاک چین ارائه می دهد سود می برد. این تکرار همچنین به این معنی است که با اضافه شدن هر بلوک جدید به بلاکچین، کد اجرا می شود. اکثر قرارداد های هوشمند به یکی از زبان های برنامه نویسی، مانند سالیدیتی نوشته می شوند. قراردادهای هوشمند نتیجه تکامل بلاکچین هستند. با اختراع بلاکچین از طریق بیت کوین، مفهوم قدرتمند تمرکز زدایی و نحوه استفاده از آن برای حل بسیاری از مشکلات در صنایع مختلف ارائه شد. پلتفرم های محبوب قرارداد های هوشمند شامل اتریوم، سولانا، کاردانو و زنجیره BNB هستند.

ساختار قرارداد هوشمند بر چه اساسی است؟

در واقع smart contract  یک سیستم کامپیوتری دارای هوش نیست بلکه همان قوانین تجاری است که به زبان برنامه نویسی ترجمه شده و یک پروتکل هوشمند برای انجام معاملات به شکل دیجیتالی را به وجود آورده است. قرارداد هوشمند بر 4 اساس دسته بندی می شود:

• شرایط قرارداد: هر قرارداد هوشمند موضوع خاصی برای انجام دادن دارد که کاربران باید آن را امضا کرده و شرایط را بپذیرند.
• امضا دیجیتالی: کاربران توسط کلید خصوصی که در اختیار دارند محتوای قرارداد را امضا کرده و به ادامه پرتکل می پردازند.
• پلتفرم غیر متمرکز: هر قرارداد هوشمند به یک پلتفرم نیاز دارد تا بر روی بلاک چین آن مستقر شود. از مثال های یک قرار داد هوشمند می توان به حوزه دیفای اشاره کرد که دارای توکن ERC-20 است و میان کاربران بسیار محبوب است.
   

مزایای قراردادهای هوشمند

 با یادگیری مزایای قراردهای هوشمند، می توان از آنچه قرارداد های هوشمند ارائه می دهند، نهایت استفاده را برده و از این رو درک بهتری از موارد استفاده قراردادهای هوشمند داشته باشید. مزایای کلیدی قراردادهای هوشمند شامل موارد زیر است.

• سرعت، کارایی و دقت: در قرارداد های هوشمند، پس از تحقق یک شرط، قرارداد بلافاصله اجرا می شود. از آن جایی که قرارداد های هوشمند دیجیتالی و خودکار هستند، زمان صرف شده برای تطبیق خطا هایی که اغلب ناشی از پر کردن دستی اسناد است، وجود ندارد.
• خود مختاری: بزرگ ترین مزیت قرارداد های هوشمند، اتوماسیونی است که ارائه می دهد. به زبان ساده این ویژگی بدان معناست که بدون وقفه بوده و هیچ شخص ثالثی نمی تواند در توافقنامه و تصمیم گیری تغییراتی ایجاد کند. یکی از ویژگی های کلیدی قراردادهای هوشمند، توانایی آن ها در اجرای خودکار و بی وقفه تراکنش ها بدون نیاز به دخالت شخص سوم است. با این حال، این اتوماسیون و این واقعیت که قرارداد های هوشمند را نمی توان به راحتی اصلاح یا فسخ کرد، مگر این که طرفین چنین قابلیت هایی را در طول ایجاد قرارداد هوشمند ایجاد کنند، برخی از بزرگ ترین چالش های پیش روی پذیرش گسترده قراردادهای هوشمند را نشان می دهد. اجرای خودکار ارائه شده توسط قراردادهای هوشمند ممکن است با روشی که بسیاری از کسب و کارها در دنیای واقعی کار می کنند، مطابقت نداشته باشد. 
• امنیت: یکی دیگر از جنبه های مثبت قرارداد های هوشمند، امنیت آن ها است که فرآیند ها را قادر می سازد تا به شیوه ای ایمن کار کنند. همان طور که می دانید، قرارداد های هوشمند بر روی شبکه هایی که داده های تغییرناپذیر دارند، اجرا می شوند که این داده ها اصلا قابل تغییر نیستند. به این ترتیب، تمام اطلاعات امن نگه داشته می شوند. سوابق تراکنش های بلاک چین رمزگذاری شده است، که این موضوع هک آن ها را بسیار سخت می کند. 
• مقرون به صرفه بودن: قرارداد های هوشمند معاملات را مقرون به صرفه تر می کنند. این عمل با حذف کردن واسطه ها از فرآیند انجام می شود. با انجام این کار، تراکنش ها سریع تر انجام می شود و همچنین هزینه های مربوط به آن نیز حذف می شود.
   

کاربرد قرارداد هوشمند

موارد استفاده از قرارداد های هوشمند می تواند با توجه به عوامل مختلفی از ساده تا پیچیده متغیر و متفاوت باشد. این قرارداد ها می توانند برای تراکنش های اقتصادی ساده، مانند انتقال پول از نقطه A به نقطه B، و همچنین برای مدیریت دسترسی هوشمند در اقتصاد اشتراک گذاری استفاده شوند. قرارداد های هوشمند می توانند در بسیاری از حوزه ها مانند بانکداری، بیمه، دولت الکترونیک، مخابرات، تجارت موسیقی، هنر، آموزش و بسیاری از حوزه های دیگر را تحت تاثیر قرار دهند.

هویت دیجیتال

یکی از بارزترین موارد استفاده از قرارداد های هوشمند، هویت دیجیتال است. هویت فردی یکی از بزرگترین دارایی های آن فرد است که شامل داده ها و دارایی های دیجیتال است. هویت دیجیتال، اگر به درستی استفاده شود، می تواند فرصت های جدیدی را برای فرد به ارمغان بیاورد. همچنین، هویت دیجیتال می تواند به محافظت از هویت در طرفین نیز کمک کند. قرارداد های هوشمند می توانند به طرف مقابل کمک کنند تا بدون اطلاع از هویت واقعی آن ها یا تأیید تراکنش ها، در مورد آن ها اطلاعات کسب کنند. 

اوراق بهادار بالا

یکی دیگر از موارد استفاده قرارداد هوشمند، شامل اوراق بهادار است. با قراردادهای هوشمند، مدیریت جدول سرمایه گذاری را می توان ساده کرده و بهبود بخشید. این به این معنی است که هیچ واسطه ای بین طرفین وجود ندارد. همچنین می توان از آن برای سود سهام، پرداخت های خودکار، مدیریت بدهی و تقسیم سهام نیز استفاده کرد.

 پرداخت های فرامرزی

 تجارت مالی نیز می تواند با کمک قرارداد های هوشمند متحول شود و با استفاده از اعتبار اسنادی، به انتقال کالاهای بین المللی و شروع پرداخت های تجاری کمک کند. بدیهی است که استفاده از قرارداد های هوشمند، نقدینگی دارایی های مالی و کارایی مالی تامین کنندگان، خریداران و موسسات را بهبود می بخشد. برای کارکرد قراردادهای هوشمند در امور مالی تجارت، به ویژه در پرداخت های فرامرزی و تجارت بین الملل، می بایست بر اساس قوانین عمل کرد.

مراقبت های بهداشتی

بلاکچین می تواند سوابق سلامت رمزگذاری شده بیماران را ذخیره کند و این سوابق را به صورت کاملا محرمانه و ایمن با استفاده از قرارداد های هوشمند نگهداری کرد. تمام مدارک بیمارستانی بیماران را می توان در بلاک چین ذخیره کرده و به صورت خودکار با شرکت های بیمه به عنوان گواهی ارائه خدمات به اشتراک گذاشت. علاوه بر این، دفتر کل را می توان برای فعالیت های مختلفی مانند مدیریت منابع، نظارت بر دارو ها و رعایت مقررات نیز استفاده کرد.

انجام تراکنش های همتا به همتا

قرارداد های هوشمند را می توان برای طیف گسترده ای از معاملات همتا به همتا به کار برد. این همان مفهومی است که به ایجاد پروژه اتریوم شده است. کاربران می توانند از این پلتفرم ها جهت توافق بر سر قرارداد های هوشمند استفاده کنند. تا زمانی که مجموعه ای از شرایط توافق شده اعمال شوند، این قراردادها به صورت فعال باقی می مانند. تا به امروز، از قرارداد های هوشمند در موارد مختلفی مانند راه اندازی ICO، فروش کالا در اینترنت و غیره استفاده شده است. علاوه بر این،  از قرارداد های هوشمند جهت ایمن سازی خدمات تیم های توسعه نیز استفاده می شود. قابلیت های قرارداد های هوشمند همتا به همتا بسیار گسترده است. 

توسعه محصول

از دیگر کاربرد های قرارداد های هوشمند، می توان به توسعه محصول اشاره کرد. نگهداری  دفتر کل در فرایند توسعه محصول، یکی دیگر از کاربردهای قراردادهای هوشمند است. با توسعه محصول، روند و فرآیند و همه اطلاعات مرتبط دیگر را می توان در قرارداد هوشمند ثبت کرد. 

رای گیری

قرارداد های هوشمند برای رای گیری، سرشماری های جمعیتی و جمع بندی آماری برای تضمین نتایج کمک شایانی می کنند، زیرا هیچ فرد یا سازمانی نمی تواند بر گردآوری داده ها و خواندن نتایج نظارت داشته باشد. مزایای استفاده از قرارداد های هوشمند برای جمع آوری آماری عبارتند از: بهبود دقت نتایج، کاهش هزینه های انتخابات و نتایج قابل اعتماد به دلیل شفافیت فرآیند.

قراردادهای هوشمند، تأمین مالی غیرمتمرکز (DeFi) را که در حال حاضر مهم ترین و گسترده ترین موارد استفاده از آن به حساب می آید، امکان پذیر می کنند. این پروژه ها به کاربران امکان دسترسی به انواع خدمات مالی را می دهند. در بسیاری از این پروژه ها، کاربران و موسسات دارایی های خود را قفل می کنند تا نقدینگی ارائه کرده یا به عنوان وثیقه عمل کنند. قرارداد های هوشمند اغلب به عنوان یکی از ویژگی های تعیین کننده جنبش ارز های دیجیتال و حضور در فرآیند معامله رمزارزها مانند خرید تتر، مورد تحسین قرار می گیرند. در حال حاضر نیز برای رسیدگی به رویداد های زنجیره ای و فعال کردن خدمات مالی غیرمتمرکز استفاده می شوند.